ŞIRINGA ÇİKOLATALAR TEHLİKE SAÇIYOR! İLK YARDIM BİLGİMİZ NEDEN YOK?

Yedi yaşındaki Mert Yağız'ın şırınga çikolata nedeniyle hayatını kaybetmesinin ardından bir acı haber de Diyarbakır'dan geldi. Aynı yaştaki Umut Bilgi de şırıngalı çikolata kapağının boğazına kaçması nedeniyle hayatını kaybetti.

Tüm Türkiye'yi yasa boğan ölüm haberlerinin ardından okul kantinlerinde ve çevrelerinde tehlikeli olmasına karşın şırınga çikolata satışının nasıl yapıldığı tartışılmaya başlandı. Tartışılan bir diğer konu ise öğretmenlerin ve öğrenci ailelerinin yeterli ilk yardım bilgisine sahip olmaması oldu.

Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı koordinesinde öğretmenler ve öğrenci velilerine ilk yardım kursları düzenlenmesinin gerekliliği yaşanan acı olaylarla gündeme geldi. Her iki ölüm vakasında da ilk yardım bilgisine sahip bir öğretmen, veli ya da vatandaşın doğru müdahalede bulunmasıyla belki de Mert Yağız ve Umut Bilgi hayatlarını kaybetmeyeceklerdi.

İlk yardım bilgisi olan vatandaşlar solunum yolu tıkanmalarına nasıl müdahale edeceğini bilmektedirler. Doğru bilgiye sahip olunduğunda çok basit yöntemlerle müdahale edilerek solunum yolu tıkanan yetişkin, çocuk veya bebeğin hayatı kurtarılabilmekte.

Peki solunum yolu tıkanıklarında yani boğaza bir cisim kaçmasında neler yapılmalı? İşte yanıtları…

Solunum Yolu Tıkanıklıklarında İlk Yardım

Solunum yollarına yabancı bir cismin kaçması kişinin nefes alamamasıyla sonuçlanır ve hayati tehlike ortaya çıkar. Solunum yolu, kişinin nefes almasını engelleyecek şekilde tıkanırsa ilk yardım gerekir. Solunum yolu kısmen ya da tamamen tıkanabilir. Her iki durumda farklılıklar gösteren müdahaleler gerekir.

Kısmi Tıkanma

Nefes yolu kısmi olarak tıkanan ve hâlen nefes alabilen kişide şu belirtiler görülür:

• Nefes alabilse de soluk alıp vermekte sıkıntı çeker.

• Yutkunmaya çalışır.

• Öksürerek nefes yolunu tıkayan maddeyi dışarı atmaya çabalar.

 • Konuşmaya çalışır, zor da olsa bir şeyler söyleyebilir.

Kısmi Tıkanmalarda İlk Yardım İçin Ne Yapabiliriz?

Bu durumdaki kişiye müdahalede bulunulmaz. Kişinin öksürmesi boğazındaki yabancı cismi dışarı atmasına yardım eder. Kısmi solunum yolu tıkanıklığında sırttan vurma, karından itme ve göğse baskı uygulama yapılmasına gerek yoktur. Bu gibi müdahaleler ciddi sorunlara yol açabilir ve hatta soluk yolu tıkanmasının daha kötüleşmesine neden olabilir. Kısmi tıkanmalarda tıkanıklık geçene kadar kişi göz önünde tutulmalıdır ve bu sırada en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmak üzere harekete geçilmelidir.

Tam Tıkanma

Nefes yolu tamamen tıkanan kişide şu belirtiler görülür:

• Nefes alamaz.

• Konuşamaz.

• Acı duyduğu yüzünden anlaşılır.

• Ellerini boynuna doğru götürür ve çırpınır.

• Bir süre sonra morarmaya başlar.

• Bu durumda kişinin hayatı tehlikeye girer. Soğukkanlı davranılmalı ve hızlı bir şekilde ilk yardım uygulanmalıdır.

Tıkanan Kişinin Bilinci Açıksa…

Eğer kişinin soluk yolu tamamen tıkanmışsa ve kişinin bilinci açıksa:

• Tıkanan kişinin, hafifçe sırtına doğru olacak şekilde yanında durun.

• Bir elinizle göğsünden destekleyin ve kişinin mümkün olduğunca öne doğru eğilmesini sağlayın. Bu şekilde tıkanmaya neden olan cismin nefes borusundan aşağı gitmek yerine ağza doğru hareket etmesini sağlayın.

• Diğer elinizin topuk kısmıyla, kürek kemiklerinin arasından 5 kez sert şekilde vurun.

• Bu beş darbenin her birinden sonra tıkanmanın açılıp açılmadığını kontrol edin.

• Eğer sırttan vurulan beş darbe ile cismi çıkarma çabaları başarılı olamamışsa beş kere karından itme yani Heimlich manevrası uygulayın.

Heimlich Manevrası

• Tıkanan kişinin arkasına geçin. Kollarınız, tıkanmış kişinin üst karın bölgesine göbek çukurunun hemen yukarısına gelecek şekilde kişiyi kavrayın.

• Kişinin öne doğru eğilmesini sağlayın.

• Yumruk şekline getirdiğiniz bir elinizi, göbek çukuru ile göğüs kemiğinin alt çıkıntısı arasındaki boşluğun ortasına yerleştirin.

• Diğer elinizle daha önce yerleştirdiğiniz elinizi kenetleyerek, içe ve yukarı doğru sert darbeler uygulayın.

• Bu hareketi beş kere tekrarlayın.

• Tıkanma hâlen açılmadıysa, beş kez sırttan vurma ve beş kez karından itme şeklinde işleme devam edin.

Tıkanan Kişinin Bilinci Kapanırsa…

• Bilinci kapanan kişiyi destekleyerek yere yatırın.

• Yardım çağırın. Bunun için telefonla 112’yi arayabilirsiniz.

• Temel yaşam desteği basamaklarını uygulayın.

Bebeklerde İlk Yardım

Bebeğin solunum yolu tıkanırsa;

• Bebeği sol önkolunuza yüzüstü yatırıp elinizle çenesinden kavrayın. Kavrama çeneden yapılmalı, bebeğin ağız ve burnunu kapatmamaya dikkat edilmelidir. Solaklar işlemi tam tersi olacak şekilde sağ ön kola yatırarak gerçekleştirebilirler.

• Kolunuzu sol bacağınızın üst kısmına dayayın. Bebeğin başı aşağı doğru olacak şekilde tutup kürek kemiklerinin ortasından diğer elinizin topuk kısmıyla süpürür tarzda 5 kere sert ve hızlı darbeler vurun.

• Eğer vuruş yöntemi ile solunum yolu açılmadı ise vurduğunuz el ile bebeğin başını kavrayıp kolunuzu bebeğin sırtına dayayıp (bebek iki kolunuzun arasında kalacak şekilde) dikkatli bir şekilde bebeği sırt üstü olarak diğer kolunuzun üstüne alın. 5 kere baskı yapın. Yapılan baskı göğüs baskısından farklı olarak, dik değil parmaklar ve bastırılan yer arasında 45-60 derece açı ile yapılmalıdır.

• Yabancı cisim çıkana, bebeğin bilinci kaybolana ya da yardım gelene kadar 5 sırt 5 göğüs baskısı olarak uygulamaya devam edin.

Nefes Borusu Tıkanmasında İlk Müdahale Ne Olmalı?